Podgorica - grad Balkana čija se bogata i burna istorija ogleda u njegovih pet imena (Birziminium, Alata, Ribnica, Podgorica i Titograd) - najbolje oslikava korake kojima je prošla Crna Gora da bi postala jedna od najatraktivnijih turističkih zemalja današnjeg Balkana. Podgorica je glavni grad, zatim politički, kulturni i privredni centar koji se nalazi u južnom delu Crne Gore i središte je opštine na ušću Ribnice u Moraču.
Naselje Podgorica se pominje prvi put 1326. godine u jednom kotorskom dokumentu, ali je znatno starijeg porekla. Najstariji stanovnici oblasti koja je danas poznata kao Crna Gora jesu bila ilirska plemena, kao i u najvećem delu današnjih balkanskih država. Tadašnje ime grada je bilo Birziminium i nalazio se na ušću Ribnice u Moraču. U 09. godini su ga osvojili Rimljani, da bi bile ilirska plemena bila marginalizovana i asimilovana masovnim doseljavanjem Slovena u V i VI veku.
Neki od najstarijih ostataka su iz rimskog doba, iz kog potiču i ostaci starog grada Duklje. Naime, Duklju u istorijskim izvorima prvi put pominje Ptolomej u II veku pre Hrista i navodi da se nalazi oko 3 km severozapadno od današnjeg centra Podgorice, na mestu gde se Zeta uliva u Moraču. Zapravo smatra se da su postojala dva ilirska plemena na ovim prostorima pre dolazaka Rimljana - Labeati i Dokleati - i da su oni neposredno uticali na nastanak ova dva naselja. Labeati su naseljavali područje od Skadra do Podgorice, dok su se Dokleati nalazili u dolini reke Zete i njihovo najveće naselje je bila upravo Duklja. Ova dva plemena su se razlikovala, jer je prvo imalo izuzetno razvijenu vojnu organizaciju života, a drugo se usredredilo na brz ekonomski uspon zahvaljujući povoljnosti uslova u kojima su živeli.
U vreme početka raspada Rimskog carstva, na ove prostore dolaze Sloveni i Avari, čiji su interesi bili protiv vizantijskih, što je rezultiralo stalnim borbama, tokom kojih je Duklja srušena. Od 602. godine, nema više pomena o njoj kao živom i aktivnom gradu. Posle apsolutnog naseljavanja Slovena u XI veku, grad je nazvan Ribnica, po istoimenoj reci, i u njemu se rodio Stefan Nemanja. Osim toga, kasnije su slovenski doseljenici osnovali Kneževinu Duklju, koja je postala nezavisna od Vizantije 1042. godine. Ubrzo posle toga je postala kraljevina i širila se na okolna područja. Naziv Ribnica i Podgorica se uporedo koriste sve do XV veka. Treba napomenuti da Podgorica potiče od imena brda Gorica u severnom delu grada i nastalo je svešću naroda da se grad nalazi upravo pod-Goricom.
U ranom srednjem veku ovaj region je bio pod vlašću lokalnih porodica i srednjovekovne srpske države, sve dok ga Turci nisu okupirali 1499. godine. Ipak, u sklopu Osmanlijskog carstva Crna Gora je ostala relativno autonomna, jer je bilo dozvoljeno lokalnim plemićkim porodicama da vladaju svojim oblastima uz malo uplitanje osmanlijskih vlasti. Bez obzira na to, okupacija nikad nije bila prihvaćena što je dovelo do nekoliko ustanaka. Osmanlije su konačno poražene u kasnom XVII veku. Godine 1878. odlukom Berlinskog kongresa, Podgorica je pripojena Kneževini Crnoj Gori. Pod Petrom I i Petrom II Petrovićem - Njegošem, Crna Gora se napokon ujedinila i postala teokratija.
U XX veku, Nikola I je značajno proširio i modernizovao Kneževinu, nakon što je dobio priznanje o nezavisnosti od Osmanlijskog carstva 1878. godine. Ustav je potpisan 1905. godine, zemlja postaje kraljevina 1910., a Cetinje glavni grad Crne Gore.
Tokom balkanskih ratova 1912. i 1913. godine, Crna Gora je uspela u potpunosti da zbaci Turke, da bi se pridružila Srbiji u Prvom svetskom ratu. Dana 26. novembra 1918. godine, Podgorička Narodna skupština je proglasila ujedinjenje sa Srbijom u čijem je sastavu ostala sve do 1941. kada su njenu nezavisnost proglasili nacisti. Inače, Skupština je tom prilikom zbacila dinastiju Petrovića, njena imanja proglasila za narodno dobro i proklamovala ujedinjenje sa Srbijom, a preko nje i sa ostalim Srbima, Hrvatima i Slovencima. Izabrala je i Izvršni narodni odbor, kojem je predala vrhovnu vlast.
Tokom Drugog svetskog rata, aktivna partijska organizacija tadašnje Podgorice slala je u partizane borce i razni materijal, održavala vezu sa albanskim komunistima u Skadru i organizovala česte diverzije u neposrednoj blizini grada. Za Narodne heroje proglašena su 52 borca sa ovih prostora. Stara Podgorica je razorena vazdušnim bombardovanjem, a po oslobađenju od strane jugoslovenskih partizana 18. decembra 1944. godine, izgrađen je novi grad na savremenoj urbanističkoj osnovi koji je nazvan Titograd (13. jula 1946. godine). Podgorica menja svoje ime u čast predsednika Josipa Broza Tita, a Crna Gora postaje republika u okviru Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije. Tokom ovih godina osnovane su neke od najvažnijih institucija: Univerzitet „Veljko Vlahović“ (1974. godine), Crnogorska akademija nauka i umjetnosti (1976. godine), Istorijski, Poljoprivredni i Institut za tehnička istraživanja i drugi.
Nakon kolapsa Jugoslavije 1992. godine, Crna Gora ostaje sama sa Srbijom u novoj Saveznoj Republici Jugoslaviji. Tokom rata od 1991. do 1995. godine, tenzija između Srbije i Crne Gore neprestano raste, što je 1996. rezultiralo zamenom dinara za nemačke marke u Crnoj Gori, a kasnije i za evro. Time se Crna Gora oslobodila od ekonomske veze sa Beogradom i stvorila mnogo veću nezavisnost. Savezna Republika Jugoslavija je zamenjena zajednicom Srbije i Crne Gore 2003. godine, ali je ubrzo mirnim putem ova zajednica raskinuta i Crna Gora je stekla nezavnisnost 03. juna 2006. godine sa Podgoricom kao glavnim gradom.
Galerija
