Beograd

Beograd, grad koji budno motri na ušće Save u Dunav i svojom bogatom istorijom ga osvetljava, zapravo je najvažniji saobraćajni čvor jugoistočne Evrope i Balkanskog poluostrva. Glavni grad Republike Srbije i njen privredni, kulturni i politički centar, nalazi se na nadmorskoj visini 75-150m. Njegovo se ime pominje u delima rimskih istoriografa, kroz vekove je konstantno menjao vladare, ali nikad i svoj duh o kom svedoče upravo najstariji delovi grada - poput tvrđave Kalemegdana, Skadarlije (starog, boemskog centra), ul. Knez Mihajlova (šetalište Beograda) i mnogobrojni kulturno - istorijski spomenici.

Na mestu Beograda bilo je naselja još u praistorijsko doba, negde oko 7000. godina pre Hrista. Kelti su ga osvojili od Tračana u III veku pre Hrista i na tom mestu podigli tvrđavu pod imenom Singidunum. Prvi istorijski pomen ovog grada je iz 279. godine pre Hrista i smatra se da su ga je osnovalo keltsko pleme - Skordisci. U rimsko doba je bio važna strategijska baza, tačnije 86. godine je postao štab Četvrte rimske legije Flavia Felix. Kada se 395. godine Rimsko carstvo podelilo na dva dela, Singidunum je postao deo Istočnog rimskog carstva. Strateški se nalazeći na severozapadnoj granici, bio je izložen različitim kulturnim uticajima i kao takav bio magnet za različite osvajače. U periodu od 441. do 827. godine više puta su ga napadali su i sukcesivno uništavali Huni, Sarmati, Goti, Avari, Sloveni, Vizantijci i Bugari. Da bi na kraju Sloveni naselili Balkan u VI i VII, a hrišćanstvo primili u IX veku.

Pod imenom Bjelgrad pominje se prvi put 878. godine, što svedoči da je već tada velikim delom bio naseljen Slovenima. iako su tada njime vladali Bugari. Papa Jovan VIII je pisao pismu bugarskom knezu Borisu I Mihailu, obaveštavajući ga o razrešenju episkopa Beograda zbog razvrata. Ipak od 896. do 1232. godine Beograd je bojno polje između rivala Mađarske i Vizantije i, u tom periodu, menja vladara čak osam puta. Jednom su ga uspeli preoteti Bugari, a dva puta je bio opljačkan od strane Krstaša na njihovom putu za Jerusalim.

U drugoj polovini XIII veka, tačnije 1284. godine kralj Dragutin, kao mađarski zet i vazal, dobija Beograd na poklon i tada grad po prvi put prelazi pod srpsku upravu. Kralj ga je načinio svojom prestonicom, da bi se posle njegove smrti vratio u ruke Mađara. Međutim, oko njega je car Dušan vodio borbe sa Mađarima, koji su uspeli da ga preotmu posle njegove smrti, a u XV veku (1403. godine) predali su ga despotu Stefanu Lazareviću kao lični leno. Despot ga obnavlja i čini glavnim gradom Srbije. Po njegovoj smrti, 1427. godine grad opet pripada Mađarskoj.

Godine 1440. je sultan Murat II postavio opsadu Beograda sa 100.000 turskih vojnika i 200 brodova, ali je grad uspeo da se odbrani posle žestoke borbe. Sultan Mehmed II, 1459. godine, opseda Beograd sa 150.000 vojnika. Međutim, Turci su se povukli kada im je sultan ranjen. Nakon toga, Turci se okreću osvajanju tadašnje srpske prestonice Smedereva i 1459. godine uspevaju da je pokore, što predstavlja početak turske dominacije nad Srbijom duge pet vekova. Na kraju, sultan Sulejman Veličanstveni osvaja Beograd 1521. godine, sa 300.000 vojnika i deportuje celo stanovništvo u Istanbul.

U periodu od 1688. do 1791. godine Beograd je okupiran od strane Austrije i Turske čak šest puta. Posle turskog poraza kod Beča koji se desio 1682. godine, Austrijanci su opsedali i osvajali tri puta Beograd. Vladali su njime periodično (1688-1690, 1718-1738, 1788-1791). Godine 1804. Đorđe Petrović - Karađorđe predvodio je uspešni ustanak protiv Turaka. Srpski ustanici su držali Beograd u periodu od 1806. do 1813. godine. Tačnije, 1807. godine Srbi su, pod vođstvom Karađorđa, oslobodili Beograd i on je proglašen za glavni grad Srbije. Karađorđe je kasnije proglašen za naslednog vladara i osniva dinastiju Karađorđevića. Na žalost, ustanak je ugušen 1813. godine i Turci ponovo zauzimaju Beograd. Posle Drugog srpskog ustanka, koji je predvodio Miloš Obrenović, Srbiji je ponuđena delimična autonomija. Beograd u tom periodu ostaje sedište turskog vezira. Doduše, tada je počelo i stalno doseljavanje Srba, koji su već u trećoj deceniji XIX veka činili većinu stanovništva. Godine 1830. Turska priznaje autonomiju Srbiji. Tada je Miloš Obrenović priznat kao nasledni knez i on osniva dinastiju Obrenovića. Od 1842. godine, Beograd se smatrao prestonicom Kneževine Srbije, ali je njegova tvrđava i dalje ostala u turskim rukama, što je između turskog garnizona i srpskog stanovništva dovodilo do čestih sukoba (npr. turski garnizon je 1862. godine bombardovao varoš). Ovi sukobi su kulminirali nakon ubistva srpskog dečaka koje se desilo iste godine, čime je izazivan strašan i konačni sukob između srpskih i turskih vojnika, koji se završio međunarodnim ugovorom. Turskoj komandi nad Beogradom zauvek je došao kraj. Turci se definitivno povlače iz Beograda 1867. godine i turski komadant predaje ključeve Beogradske tvrđave knezu Mihailu Obrenoviću, sinu i nasledniku kneza Miloša Obrenovića. Od tada je politička istorija Beograda nerazdvojivo vezana sa istorijom Srbije.

Beograd je dosta stradao od austrijskog i nemačkog bombardovanja 1914. i 1915. godine i dva puta bio pod okupacijom Austrije - od 01. do 15. decembra 1914. i od oktobra 1915. do novembra 1918. godine, kad ga je srpska vojska oslobodila. U njemu je tada proglašeno i ujedinjenje Srba, Hrvata i Slovenaca, a on uzet za prestonicu novonastale Kraljevine.

Nemci su agresiju na Jugoslaviju počeli razbojničkim bombardovanjem Beograda 06. aprila 1941. godine. U bombardovanjima 06. i 07. aprila poginulo je 2271 građana, porušeno je 682 zgrada, među kojima i zgrada Narodne biblioteke. Posle okupacije aprila 1941. u Beogradu je bio centar nemačke okupacione uprave za Srbiju, a od sredine 1943. za ceo Balkan. U gradu je bila razvijena mreža punktova i veza NOP, preko kojih su mnogi građani odlazili u jedinice NOV-a. U proleće i početkom jeseni 1944. godine, u jedanaest navrata Saveznici su bombardovali Beograd, nanoseći teške gubitke u ljudstvu i privrednim potencijalima. Beogradska operacija, započeta 28. septembra iste godine, okončana je 20. oktobra združenim snagama jedinica narodnooslobodilačke vojske i Crvene armije. Beograd je oslobođen 20. oktobra 1944. godine, a Zemun dva dana kasnije.

Dana 07. marta 1945. godine, Josip Broz Tito je obrazovao privremenu vladu Demokratske Federativne Jugoslavije, koju odmah priznaju tri velike savezničke sile. Beograd je prešao i na levu obalu Save 1947. godine, čime počinje da se gradi urbano naselje Novog Beograda.

U Narodnoj skupštini se održava „Prva konferencija šefova država ili vlada nesvrstanih zemalja“ 1961. godine, a 1963. je proglašen novi Ustav u Beogradu i tada Federativna Narodna Republika Jugoslavija postaje Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija, koja se raspala 1991. godine.

Dana 24. marta 1999. godine u 20:38h pali su prvi projektili NATO avijacije na Beograd, tačnije na Batajnicu. To je bio početak bombardovanja koje je trajalo 78 dana. U XX veku, ovo je bilo četvrto bombardovanje Beograda, koje je nanelo izuzetno mnogo štete, kao i prethodni.

Godine 2006. državna zajednica Srbije i Crne Gore prestaje da postoji. Srbija napokon postaje samostalna država sa Beogradom kao glavnim gradom. Iste godine, Beograd je nazvan Gradom Budućnosti Južne Evrope od strane „Fajnenšl tajmsa“ iz Velike Britanije.

Beograd je proglašen gradom - herojem 1974. godine.