Glavni i najveći grad republike Hrvatske, izniknuo iz dva srednjovekovna naselja koja su vekovima pupila na susednim brežuljcima, ujedno jeste i njen politički, kulturni i privredni centar. Zagreb je grad suprotnosti - u isto vreme star i mlad, ujutru poslovan - uveče opušten, grad koji gosti pamte po izuzetno prijatnoj atmosferi i ljubaznom stanovništvu.
U rimsko doba u blizini Zagreba, koji se nalazi u južnoj podgorini Zagrebačke gore (na nadmorskoj visini 123-156m), postojalo je naselje Andautonia (današnje Šćitarevo). U VII veku slovenska plemena, uključujući Slovence, Hrvate i Srbe, naseljavaju Jugoistočnu Evropu. U periodu od IX do XI veka nastaje moćna hrvatska država pod kraljevima Tomislavom, Petrom Krešimirom IV i Zvonimirom. Međutim, godine 1091. umire poslednji hrvatski kralj bez dece i loza se zatire. Kralj Mađarske, Ladislav I preuzima hrvatski presto i 1094. godine osnova biskupiju u Zagrebu. Tada je ujedno i prvi put pomenut ovaj naziv grada u istorijskim izvorima. Upravo su stanovnici ovog naselja podigli današnji Gornji grad.
U XII veku na području Zagreba postoje dva naselja - Kapitol (kanoničko) i Gradec (utvrđeno, trgovačko - zanatsko). Posle provale Mongola 1242. godine, kada su naselja potpuno razorena, hrvatsko-ugarski kralj Bela IV ponovo ih osniva i proglašava Gradec slobodnim kraljevskim gradom. Oba naselja su bila okružena čvrstim bedemima i kulama čiji su ostaci sačuvani sve do danas. Sukobi između Kapitola i Gradeca datiraju još od XIII veka i tek u XIV se ujedinjuju pod jednim, zajedničkim nazivom - Zagreb. Poslednji od velikih masovnih sukoba između stanovnika Gradeca i Kapitola se desio 1667. godine, nakon čega se smiruje stanje u gradu i Zagreb počinje naglo da raste.
Za vreme turskih najezdi u Evropi u periodu od XIV do XVIII veka, Zagreb je važno pogranično utvrđenje. Godine 1526. postaje deo Habzburške monarhije. Od XV veka je glavni grad Slavonije i Hrvatske i središte hrvatskih banova, da bi od 1776. postao središte i hrvatske kraljevske vlade.
Barokna obnova grada u XVII i XVIII veku menja izgled Kapitola i Gradeca. Da bi se podigle raskošne palate, samostani i crkve, ruše se stare, drevne kuće. U grad se doseljavaju imućne plemićke porodice, kraljevi službenici, crkveni verodostojnici i bogati trgovci iz cele Evrope, a bogatstvu grada doprinose i trgovački sajmovi, prihodi sa poseda i mnoštvo zanatskih radionica. Osim toga, otvaraju se škole i bolnice, prihvataju se kulturni običaji evropskih prestonica, što Zagreb potvrđuje kao kulturno, administrativno i političko središte Hrvatske.
Međutim, Zagreb je u ovom periodu često stradao od požara (u godinama 1645., 1674., 1706. i 1731.), kuge (1647. i 1682.), kao i zemljotresa (1880. godine). Zagrebačka katedrala je teško oštećena u ovom zemljotresu, što je dovelo do njene ponovne izgradnje u finom neogotskom stilu od strane Hermana Bole. Zahvaljujući ovom zemljotresu pokrenuta je obnova i modernizacija mnogih dotrajalih četvrti i građevina - podižu se reprezentativne zgrade, uređuju fontane i parkovi, organizuje se javni prevoz i komunalne usluge.
Dakle, u XIX veku Zagreb predstavlja centar hrvatskog preporoda. Ljudevit Gaj je predvodio nacionalne intelektualce, koji su 1835. godine počeli sa izdavanjem „Danice“, novina nastalih da bi promovisale šire korišćenje hrvatskog jezika. Revolucija koja je izbija širom Habzburške monarhije 1848. godine dovela je do toga da se tada u Hrvatskoj održe izbori i imenuje se grof Josip Jelačić za hrvatskog bana. On pomaže Habzburgovcima da pobede Mađare, ali hrvatska lojalnost kruni nije nagrađena dodatnom autonomijom.
S obzirom na činjenicu da se Habzburška monarhija našla na gubitničkoj strani posle Prvog svetskog rata, godine 1918. počinje da se deli i gubi teritorije. Hrvati su iskoristili trenutnu situaciju i zajedno sa Slovencima proglasili nezavisnost. Nakon toga su se pripojili susednoj Srbiji stvarajući Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca, kasnije preimenovanu u Jugoslaviju.
U periodu od 1941. do 1945. godine nacistička Nemačka je okupirala Hrvatsku. Zagreb je bio među najznačajnijim centrima radničkog pokreta. Dana 10. aprila 1941. u Zagrebu doneta je odluka da se nastavi otpor agresoru i u slučaju sloma jugoslovenske vojske. Zagreb je predstavljao stalan izvor partizanskih kadrova. U toku rata u borbi protiv okupatora i kvislinga palo je preko 15 000 Zagrepčana. U završnim operacijama Zagreb je oslobođen 08. maja 1945. godine, a povodom tridesetogodišnjice oslobođenja proglašen je gradom - herojem.
Zagreb je 1971. godine bio u centru tzv. Hrvatskog proleća - narodnog pokreta za veću slobodu kulturne i političke autonomije. Proleće se pretvara u zimu kada Tito sprovodi red u ovom pokretu, nakon čega je usledila decenija političke stagnacije. Nakon smrti predsednika Tita 1980. godine nastupa spor proces političke dezintegracije.
Hrvatska je prve slobodne izbore održala 1990. godine. Statua nacionalnog lidera Bana Jelačića, nastala u XIX veku, a demontirana od strane komunista posle 1945. godine, napokon se vraća na glavni trg Zagreba.
Ivo Josipović je izabran za trećeg hrvatskog predsednika 2010. godine. Republika Hrvatska je 2009. godine ušla u NATO savez, a 2013. u Evropsku uniju, sa Zagrebom kao glavnim gradom.
Galerija
